Wystawa, która opowiada historię sztuki głosami kobiet. Audi umożliwia zobaczenie ekspozycji za darmo

W ramach współpracy z Audi - partnerem strategicznym Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i patronem wystawy - 21 listopada ekspozycję będzie można zwiedzać bezpłatnie. To część realizacji idei „Muzeum Otwartego”, której celem jest umożliwienie dostępu do kultury szerokiej publiczności, niezależnie od zasobności portfela.

Sztuka kobiet w centrum współczesnego dyskursu

W ostatnich latach temat twórczości kobiet intensywnie wraca do debaty publicznej - zarówno w sztuce, jak i w przestrzeni akademickiej, medialnej czy społecznej. Równolegle rośnie popularność publikacji omawiających historię sztuki z innej perspektywy - „Własna pracownia. Gdzie tworzyły artystki przełomu wieku” Karoliny Dzimiry-Zarzyckiej, „Historia sztuki bez mężczyzn” Katy Hessel czy „Suknia i sztalugi. Historia dawnych malarek” Piotra Oczko stają się częścią większego procesu odzyskiwania sprawczości artystek.

Te refleksje znajdują mocne oparcie w eseju Lindy Nochlin „Dlaczego nie było wielkich artystek?”. Badaczka udowadnia w nim, że nieobecność kobiet w kanonie sztuki nie wynikała z braku talentu, lecz z utrwalonych przez wieki barier – braku dostępu do edukacji, pracowni, możliwości wystawiania prac czy kulturowych ról przypisywanych kobietom. To właśnie tekst Nochlin stanowi punkt odniesienia dla narracji wystawy: pokazuje, jak kolejne pokolenia artystek nie tylko tworzyły w cieniu, ale stopniowo przekształcały same warunki produkcji i odbioru sztuki.

„Wystawa pokazuje, że artystki zawsze były obecne - brakowało jedynie przestrzeni, by mogły zaistnieć w kanonie. Wracamy do pytania Lindy Nochlin i odpowiadamy, prezentując historię sztuki opowiedzianą z perspektywy kobiet.” - mówi Alison M. Gingeras, kuratorka wystawy.

Droga do widzialności - od baroku po współczesność

Narracja ekspozycji rozpoczyna się w baroku - w pracowniach Artemisii Gentileschi, Lavinii Fontany czy Elisabetty Sirani. Ich Judyty, Lukrecje i Zuzanny nie są już postaciami czytanymi z perspektywy męskiego spojrzenia - stają się bohaterkami świadomymi własnej siły i sprawczości.

Kolejne części wystawy opowiadają o stuleciach tworzenia „pod prąd”: bez akademii, bez pracowni, często po nocach lub pod cudzym nazwiskiem. W XIX wieku rodzi się nowy symbol - autoportret z paletą, manifest ambicji i profesjonalnej tożsamości, w którym artystki po raz pierwszy pokazują siebie nie jako obiekt, lecz jako twórczynie.

Współczesne prace poszerzają narrację o wątki związane z tożsamością, codziennością i indywidualnym doświadczeniem artystek. To sztuka mówiąca osobistym językiem - o relacjach z samą sobą, o emocjach i o poszukiwaniu własnego miejsca w świecie. Obok nich pojawiają się prace operujące wyobraźnią i symboliką, w których twórczynie budują własne, metaforyczne światy - pozwalające opowiedzieć o tym, co trudno ująć w tradycyjne, historyczne kategorie.

Ostatnia część wystawy poświęcona jest macierzyństwu - nie jako obowiązkowi, lecz jako doświadczeniu osobistemu, cielesnemu i wielowymiarowemu. Artystki odzyskują temat, który przez stulecia funkcjonował częściej w kulturze niż w realnej narracji kobiet.

„Wystawa jest dużym przedsięwzięciem, zrealizowanym dzięki współpracy wielu instytucji, galerii i prywatnych darczyńców. To dzięki temu po raz pierwszy możemy pokazać tak szeroki wybór prac, które pozostaną dostępne dla publiczności aż do maja 2026 roku. Jej realizacja w takiej skali nie byłaby możliwa bez wsparcia naszego partnera strategicznego - marki Audi, za co jesteśmy bardzo wdzięczni.”– mówi Joanna Mytkowska, Dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Audi - partner wspierający dostęp do kultury

Marka Audi jest partnerem strategicznym Muzeum Sztuki Nowoczesnej i patronem wystawy. Patronat marki ma wymiar praktyczny: dzięki współpracy z Muzeum i realizacji idei „Muzeum Otwartego” 21 listopada wystawa będzie dostępna bezpłatnie dla wszystkich zwiedzających. To rozwiązanie, które pozwala dotrzeć z opowieścią o twórczyniach do szerokiej publiczności - w tym osób, które na co dzień rzadko uczestniczą w życiu wystawienniczym.

„Celem partnerstwa Audi i Muzeum jest zwiększanie dostępności sztuki dla szerokiej publiczności. Współczesna sztuka odzwierciedla zmiany społeczne – często zauważa i nazywa zjawiska, zanim staną się częścią powszechnej debaty. Sztuka wspiera budowanie relacji społecznych, a kontakt z nią sprzyja rozwojowi innowacji i kultury. Dzięki wsparciu Audi publiczność będzie mogła zobaczyć w MSN dzieła, które nigdy wcześniej nie były prezentowane w Polsce, wypożyczone m.in. z instytucji we Florencji, Oslo i Monachium.” mówi Carla Wenzel, CEO Volkswagen Group Polska.